Ontstaan van het Hertogdom Brabant & de 17 Provinciën der Nederlanden

Naast hun bijdrage aan de evolutie van het domein Diepensteyn hadden de bezitters van domein Diepensteyn en hun naaste verwanten ook belangrijke invloeden op de vorming van het hertogdom Brabant en West Europa.

 
 

768 - 814

Karel de grote regeerde over een rijk dat bijna geheel west - en een deel van centraal europa omvatte.
Hij breidde het rijk van Pepijn De Korte uit met Lombardije, een deel van Spanje, Karynthie en Saksen. Het éénheidsrijk had als bindmiddel het Christendom.

In 800 werd hij tot keizer van het West Roomse Rijk gekroond. De keizer wist zijn macht steeds verder uit te bouwen. Van elke vrije man eiste hij een eed van trouw.

 

Het rijk van Karel de Grote

843

Karel de Grote wordt opgevolgd door Lodewijk De Vrome.
Tussen zijn zonen heerst een conflict zodat het Karolingisch rijk na het verdrag van Verdun uiteenvalt in 3 delen: Oost Frankisch Rijk (Lodewijk De Duitser) Midden Frankisch Rijk (Lotharius) en West Frankisch Rijk (Karel de Kale).

 

Verdrag van Verdun

876 - 1033

876: Na de slag bij Andernach wordt Lotharingen bij het oost Frankische rijk gevoegd.
973: Keizer Otto I De Grote reorganiseert zijn rijk. Als bolwerk tegen de machtige graven van Vlaanderen verheft hij

  • Taxandrië tot MARKGRAAFSCHAP ANTWERPEN
  • Ename tot MARKGRAAFSCHAP
  • Valencijn (Valenciennes) tot MARKGRAAFSCHAP
 

Het Heilig Roomse Rijk

977 - 1006

Een heer "De Graaf van Leuven" begint aan de opbouw van zijn macht.
Lambrecht I, zoon van Reinier III van Henegouwen, graaf van Henegouwen, komt in het bezit van het Graafschap Leuven in 977.

Na de dood in 1006 van Hertog Karel van Lotharingen, zijn oom, die Brussel als standplaats had, erft hij kastelen en belangrijke domeinen in het Graafschap Brussel en Leuven. Nederlotharingen was verdeeld in vele heerlijkheden, die soms machtiger waren dan de graaf van Leuven, zoals Aarschot, Brunigerode, Duras en Grimbergen.

Lambrecht I huwt met de dochter van de koning van Frankrijk en krijgt het graafschap Ukkel als bruidschat.

 

Graafschap Leuven: 977
Graafschap Leuven-Brussel
Onder de graaf van Leuven in 1006

1033 - 1034

De Graaf van Vlaanderen, Boudewijn V trekt de Schelde over. Hij verovert de burcht van Ename, het gebied tussen Schelde en Dender en het land van Dendermonde.
In 1056 brengt hij voor dit gebied leenhulde aan de keizer van het Heilig Roomse Rijk. Vandaar de naam Rijksvlaanderen.

 

Slag van Ename

1106

De Hertog van Lotharingen, Godfried van Bouillon, trekt op kruistocht. De keizer van het Heilig Roomse Rijk installeert een nieuwe sterke man, Godfried I, als buffer tegen Vlaanderen.

Godfried I, met de baard, graaf van Leuven krijgt de titel hertog van Neder- Lotharingen en verwerft het Markgraafschap Antwerpen, het oude Taxandrië.

 

De graaf van Brussel en Leuven wordt hertog van Neder-Lotharingen

1121 - 1128

1121: Godfried I huwt met Clementia van Vlaanderen, dochter van Willem van Bourgondië en weduwe van Robrecht II, graaf van Vlaanderen.

1128: oorlog tussen de nieuwe graaf van Vlaanderen, Diederik van de Elzas, en Godfried I, om de bruidsschat van Clementia, gelegen in Rijksvlaanderen.

Diederik en Godfried I sluiten een akkoord: verschillende enclaves worden uitgewisseld. Zo komt het gebied Bouchout in het bezit van Godfried I.

 

Het gebied Bouchout in het bezit van Godfried I

1139 - 1159

De heren van Grimbergen, ook de Berthout genaamd, weigeren de graaf van Leuven Brussel als hun leenheer te erkennen, "daar zij nooit enig ander heer als de keizer erkend hadden".

Na de dood van Godfried I ontstaat een machtsvacuüm. De Berthouts maken hiervan gebruik om een open oorlog tegen de graaf van Leuven en Brussel te beginnen: De Grimbergse oorglog.

Om de expansiedrang van de Berthouts te stoppen kregen getrouwen van het huis van Leuven en Brussel domein rondom het gebied van de Berthouts.

Zo krijgt Wouter van Craeynem in 1147 het domein Bouchout te Meise en gronden te Steenhuffel. Wellicht bouwde deze Wouter aldaar een houten wachttoren langs de molenbeek om de invloedssfeer der Berthouts in te dijken. (= eerst bouwsel in het Diepenbrouck?)

 

Grimbergse oorlog

1288

Hertog Jan I van Brabant maakt op vraag van de graaf van Berg aanspraak op het graafschap Limburg. Hij trekt naar de Rijn met de Brabantse ridders en de legers van Leuven, Brussel, Antwerpen, Tienen , Geldenaken, Nijvel plus de troepen van Loon, luik, Kleef en Gullik.

Op verzoek van de burgers van Keulen begint het beleg van de burcht van de aartsbisschop van Keulen te Woeringen aan de Rijn. Deze hief immers een te zware tol op het handelsverkeer.

De Limburgers waren verdeeld: één partij vocht onder Konrad van Lontzen mee met Keulen tegen Arnold en Simon van Witthem, die Brabant steunden.

Daneel 1 van Bouchout verslaat de graaf van Gelre, wat de kansen voor Jan I doet keren.

Deze overwinning te Woeringen leidt tot de beheersing van de handelsroute Brugge-Keulen, verovering van het graafschap Limburg en Gelre en de neutralisering van Luik. Er ontstaat een nieuwe orde en de handel tussen de Schelde en de Rijn neemt een nieuwe vlucht.

In Brabant start een periode van welvaart. Krijgers en heren die hertog Jan I van Brabant hulp geboden hebben worden rijkelijk beloond.

Daneel 1 van Bouchout wordt verheven tot het hoogste ambt in het Hertogdom: SENESCALLUS BRABANTIAE (opperrechter van Brabant).

 

Slag van Woeringen

1356

Jan III van Brabant sterft in 1355. Zijn erfenis gaat over naar zijn dochter Johanna van Brabant, gehuwd met Wenceslas van Luxemburg.

Zijn tweede dochter, Margaretha van Brabant, gehuwd met Lodewijk van Maele, graaf van Vlaanderen, was niet tevreden over de getroffen schikking en probeerde met alle middelen het gezag van Johanna en Wenceslas te ondermijnen.

Om de trouw van de Brabanders te winnen kondigen Wenceslas en Johanna op 5 januari 1356 “DE BLIJDE INKOMST” af. Hierdoor worden de keuren en de rechten van de steden bevestigd en uitgebreid.

Hingen hun zegel aan deze oorkonde:

  • Diederik van Hoerne
  • Hendrik Berthout
  • Geeraerd van Vorsselaer
  • Jan van Bouchout
  • Bernard van Bornival
 

De blijde inkomst

Brabant en Brussel bezet door Vlaanderen
1356: Lodewijk van Maele, Graaf van Vlaanderen, valt Brabant binnen en verovert het hele gebied.

Jan van Bouchout, een der voornaamste raadsheren van Johanna van Brabant, volgt het Brabantse leger naar Maastricht.
Met de hulp van de Limburgse ridders en de graaf van Loon, onder begeleiding van Everard ’t Serclaes heroveren ze het hertogdom en Brussel.

 

Standbeeld van Everard 't Serclaes aan het stadhuis te Brussel. Volgens de overlevering brengt het aanraken van het beeld geluk.

1384 - 1555

De 17 provinciën der Nederlanden: ontstaan door huwelijkspolitiek. De toenemende macht van de steden ondermijnde het gezag van de adel. Krachtenbundeling van de adel drong zich op. Door huwelijkspolitiek werden traditionele rivalen verenigd in een grotere gezagsstructuur.

Margaretha van Brabant, zus van Johanna, huwt met Lodewijk van Maele, graaf van Vlaanderen. Hun dochter Margaretha van Maele huwt met Filips de Stoute (hertog van Bourgondië).

Johanna van Brabant sterft kinderloos. Haar erfenis, Brabant en Limburg, gaat naar Margaretha van Maele. Zo komen Vlaanderen, Artesië, Brabant en Limburg onder het gezag van de Bourgondiërs.

Het dubbelhuwelijk van Kamerrijk brengt ook het Huis van Holland, via nalatenschap, onder de Bourgondiërs. De basis voor de 17 provinciën der Nederlanden is gelegd.